78.BezBogaczłowiekniewie,dokądzmierzainiepotrafinawetzrozumiećtego,kimjest.Wobecolbrzymichproblemówrozwojunarodów,któreniemalwpędzająnaswzniechęcenieirezygnację,przychodzinamnapomocsłowoPanaJezusaChrystusa,któryuświadamianam:«bezeMnienicniemożecieuczynić»(J15,5)idodajeodwagi:«AotoJajestemzwamiprzezwszystkiedni,ażdoskończeniaświata»(Mt28,20).Wobecrozmiarupracy,którejtrzebasiępodjąć,podtrzymujenaswiarawobecnośćBogaprzytych,którzygromadząsięwJegoimięipracujądlasprawiedliwości.PawełVIprzypomniałnamwPopulorumprogressio,żeczłowiekniemożesamkierowaćwłasnympostępem,ponieważniemożesamzsiebieustanowićprawdziwegohumanizmu.Tylkojeślimyślimy,żejesteśmypowołanijakopojedynczeosobyijakowspólnotadouczestnictwawrodzinieBogajakoJegodzieci,będziemyrównieżzdolnizrodzićnowąmyśliwyrazićnoweenergiewsłużbieprawdziwegohumanizmuintegralnego.Takwięcnajwiększąsiłąwsłużbierozwojujesthumanizmchrześcijański,[157]któryożywiamiłośćipozwalanamsięprowadzićprzezprawdę,przyjmującjednąidrugąjakonieustannyBożydar.DyspozycyjnośćwobecBogaotwieranadyspozycyjnośćwobecbraciorazwobecżyciapojmowanegojakosolidarneiradosnezadanie.Iprzeciwnie,ideologicznezamknięciesięnaBogaorazateizmobojętności,zapominająceoStwórcyinarażonenazapominanierównieżowartościachludzkich,jawiąsiędziśpośródnajwiększychprzeszkódwrozwoju.HumanizmwykluczającyBogajesthumanizmemnieludzkim.JedyniehumanizmotwartynaAbsolutmożenamprzewodzićwkrzewieniuirealizacjiformżyciaspołecznegoiobywatelskiego–wobrębiestruktur,instytucji,kulturyietosu–ratującnasprzedryzykiem,żestaniemysięzakładnikamiprzelotnejmody.ToświadomośćniezniszczalnejMiłościBożejpodtrzymujenaswmozolnymiwzniosłymzaangażowaniusięnarzeczsprawiedliwościirozwojunarodów,pośródsukcesówiporażek,wnieustannymwyznaczaniuwłaściwychkierunkówdlaludzkichspraw.MiłośćBożawzywanas,bywyjśćztego,cojestograniczoneinieostateczne,dodajenamodwagidodziałaniaidalszegoposzukiwaniadobrawszystkich,nawetjeślinierealizujesięnatychmiast,nawetjeślito,cozdołamyuczynić,myorazwładzepolityczneizaangażowaninapoluekonomii,jestzawszemniejszeodtego,czegogorącopragniemy.[158]Bógobdarzanassiłą,bywalczyćicierpiećzamiłośćdodobrawspólnego,ponieważOnjestnaszymWszystkim,nasząnajwiększąnadzieją.
79.RozwójpotrzebujechrześcijanzramionamiwzniesionymidoBogawpostawiemodlitwy,chrześcijankierującychsięświadomością,żemiłośćpełnaprawdy,caritasinveritate,zktórejwywodzisięautentycznyrozwój,niejestnaszymwytworem,alezostajenamprzekazanawdarze.Dlategorównieżwchwilachtrudnychizłożonych,opróczświadomegoreagowania,powinniśmyprzedewszystkimodnosićsiędoJegomiłości.Rozwójzakładawrażliwośćnażycieduchowe,poważnebraniepoduwagędoświadczeniaufnościwBogu,duchowegobraterstwawChrystusie,zawierzeniasięOpatrznościiMiłosierdziuBożemu,miłościiprzebaczenia,wyrzeczeniasamegosiebie,przyjęciabliźniego,sprawiedliwościipokoju.Wszystkotojestnieodzownedoprzemienienia«serckamiennych»w«sercazciała»(Ez36,26),takbyżycienaziemiuczynić«Bożym»,idlategogodnymczłowieka.Wszystkotojestczłowiecze,ponieważczłowiekjestpodmiotemwłasnejegzystencji,ijednocześniejestBoże,ponieważBógjestnapoczątkuinakońcutegowszystkiego,cosięliczyicozbawia:«czytoświat,czyżycie,czyśmierć,czytorzeczyteraźniejsze,czyprzyszłe,wszystkojestwasze,wyzaśChrystusa,aChrystus–Boga»(1Kor3,22-23).Gorącympragnieniemchrześcijaninajest,abycałarodzinaludzkamogławzywaćBogajako«naszegoOjca».ObywrazzSynemJednorodzonymwszyscyludziemoglisięnauczyćmodlićdoOjcaiprosićGosłowami,którychsamJezusnasnauczył,byumieliświęcićGożyjączgodniezJegowolą,bynastępniemielipotrzebnychlebcodzienny,wyrozumiałośćiwspaniałomyślnośćwobecwinowajców,niebylizbytniopoddanymipokusomibyliuwolnieniodzła(por.Mt6.9-13).
NazakończenieRokuśw.PawłachętniewyrażamtożyczeniesłowamiApostołazjegoListudoRzymian:«Miłośćniechbędziebezobłudy.Miejciewstrętdozłego,podążajciezadobrem.Wmiłościbraterskiejnawzajembądźciesobieżyczliwi.Wokazywaniuczcijednidrugichwyprzedzajcie»(12,9-10).NiechajDziewicaMaryja,ogłoszonaprzezPawłaVIMaterEcclesiaeiczczonaprzezludchrześcijańskijakoSpeculumiustitiaeiReginapacis,ochranianasiuprosinamswoimniebieskimwstawiennictwempotrzebnąmoc,nadziejęiradość,byśmynadalpodejmowaliofiarniezadanieurzeczywistniania«rozwojucałegoczłowiekaiwszystkichludzi».[159]
WRzymie,29czerwca2009r.,wuroczystośćświętychApostołówPiotraiPawła,wpiątymrokumegoPontyfikatu.
BENEDICTUSPP.XVI