西班牙文 CONCLUSIÓN
    78.SinDioselhombrenosabedondeirnitampocolograentenderquiénes.Antelosgrandesproblemasdeldesarrollodelospueblos,quenosimpulsancasialdesasosiegoyalabatimiento,vieneennuestroauxiliolapalabradeJesucristo,quenoshacesaber:«Sinmínopodéishacernada»(Jn15,5).Ynosanima:«Yoestoyconvosotrostodoslosdías,hastaelfinaldelmundo»(Mt28,20).Anteelingentetrabajoquequedaporhacer,lafeenlapresenciadeDiosnossostiene,juntoconlosqueseunenensunombreytrabajanporlajusticia.PabloVInosharecordadoenlaPopulorumprogressioqueelhombrenoescapazdegobernarporsímismosupropioprogreso,porqueélsolonopuedefundarunverdaderohumanismo.SólosipensamosquesenoshallamadoindividualmenteycomocomunidadaformarpartedelafamiliadeDioscomohijossuyos,seremoscapacesdeforjarunpensamientonuevoysacarnuevasenergíasalserviciodeunhumanismoíntegroyverdadero.Portanto,lafuerzamáspoderosaalserviciodeldesarrolloesunhumanismocristiano,[157]quevivifiquelacaridadyquesedejeguiarporlaverdad,acogiendounayotracomoundonpermanentedeDios.LadisponibilidadparaconDiosprovocaladisponibilidadparaconloshermanosyunavidaentendidacomounatareasolidariaygozosa.Alcontrario,lacerrazónideológicaaDiosyelindiferentismoateo,queolvidaalCreadorycorreelpeligrodeolvidartambiénlosvaloreshumanos,sepresentanhoycomounodelosmayoresobstáculosparaeldesarrollo.ElhumanismoqueexcluyeaDiosesunhumanismoinhumano.SolamenteunhumanismoabiertoalAbsolutonospuedeguiarenlapromociónyrealizacióndeformasdevidasocialycivil—enelámbitodelasestructuras,lasinstituciones,laculturayelethos—,protegiéndonosdelriesgodequedarapresadosporlasmodasdelmomento.LaconcienciadelamorindestructibledeDioseslaquenossostieneenelduroyapasionantecompromisoporlajusticia,poreldesarrollodelospueblos,entreéxitosyfracasos,yenlatareaconstantededarunrectoordenamientoalasrealidadeshumanas.ElamordeDiosnosinvitaasalirdeloqueeslimitadoynodefinitivo,nosdavalorparatrabajaryseguirenbuscadelbiendetodos,auncuandonoserealiceinmediatamente,auncuandoloqueconsigamosnosotros,lasautoridadespolíticasylosagenteseconómicos,seasiempremenosdeloqueanhelamos[158].Diosnosdalafuerzaparalucharysufrirporamoralbiencomún,porqueÉlesnuestroTodo,nuestraesperanzamásgrande.

    79.EldesarrollonecesitacristianosconlosbrazoslevantadoshaciaDiosenoración,cristianosconscientesdequeelamorllenodeverdad,caritasinveritate,delqueprocedeelauténticodesarrollo,noeselresultadodenuestroesfuerzosinoundon.Porello,tambiénenlosmomentosmásdifícilesycomplejos,ademásdeactuarconsensatez,hemosdevolvernosantetodoasuamor.Eldesarrolloconllevaatenciónalavidaespiritual,tenerencuentaseriamentelaexperienciadefeenDios,defraternidadespiritualenCristo,deconfianzaenlaProvidenciayenlaMisericordiadivina,deamoryperdón,derenunciaaunomismo,deacogidadelprójimo,dejusticiaydepaz.Todoestoesindispensableparatransformarlos«corazonesdepiedra»en«corazonesdecarne»(Ez36,26),yhacerasílavidaterrenamás«divina»yportantomásdignadelhombre.Todoestoesdelhombre,porqueelhombreessujetodesuexistencia;yalavezesdeDios,porqueDioseselprincipioyelfindetodoloquetienevalorynosredime:«elmundo,lavida,lamuerte,lopresente,lofuturo.Todoesvuestro,vosotrosdeCristo,yCristodeDios»(1Co3,22-23).ElanhelodelcristianoesquetodalafamiliahumanapuedainvocaraDioscomo«Padrenuestro».QuejuntoalHijounigénito,todosloshombrespuedanaprenderarezaralPadreyasuplicarleconlaspalabrasqueelmismoJesúsnoshaenseñado,quesepamossantificarloviviendosegúnsuvoluntad,ytengamostambiénelpannecesariodecadadía,comprensiónygenerosidadconlosquenosofenden,quenosenossometaexcesivamentealaspruebasysenoslibredelmal(cf.Mt6,9-13).

    AlconcluirelAñoPaulino,mecomplaceexpresarestedeseoconlasmismaspalabrasdelApóstolensucartaalosRomanos:«Quevuestracaridadnoseaunafarsa:aborrecedlomaloyapegaosalobueno.Comobuenoshermanos,sedcariñososunosconotros,estimandoalosdemásmásqueaunomismo»(12,9-10).QuelaVirgenMaría,proclamadaporPabloVIMaterEcclesiaeyhonradaporelpueblocristianocomoSpeculumiustitiaeyReginapacis,nosprotejaynosobtengaporsuintercesióncelestiallafuerza,laesperanzaylaalegríanecesariaparacontinuargenerosamentelatareaenfavordel«desarrollodetodoelhombreydetodosloshombres»[159].

    DadoenRoma,juntoaSanPedro,el29dejunio,solemnidaddeSanPedroySanPablo,delaño2009,quintodemiPontificado.

    BENEDICTOXVI